Selektywna zbiórka tekstyliów – edukacja przez warsztaty

Wpis zawiera 1210 słów, to 6 minut czytania.
Dowiesz się z niego:
– dlaczego należy zwiększyć poziom recyklingu
– jak przemysł tekstylny wpływa na środowisko
– czy selektywna zbiórka tekstyliów jest potrzebna
– co jeszcze można zrobić
– zainspiruj się naszymi działaniami

Od stycznia 2025 roku gminy są zobowiązane do selektywnej zbiórki tekstyliów. Do wprowadzenia kolejnej frakcji obliguje nas unijna dyrektywa 2018/851*. Jednym z zadań jest zwiększenie poziomu recyklingu „zużytych” ubrań.

Przy wprowadzanych zmianach niezwykle istotna jest edukacja. Jednak z perspektywy psychologicznej zmiany budzą w człowieku opór. Dlatego warto wykorzystać różne aktywności, podczas których zostanie przekazana wiedza. Ponieważ zajmujemy się przede wszystkim warsztatami skupiamy się na inspirowaniu, a edukacja odbywa się „przy okazji” działań kreatywnych. W rezultacie zmniejsza to opór przed zmianą. Przykładem jest nasz projekt społeczny Jeansnowe, czy warto ratować ubrania?. Organizacja Zero Waste Europe (ZWE) w swoim raporcie**, duże znaczenie w powodzeniu systemu selektywnej zbiórki tekstyliów przyznaje komunikacji z ludźmi.

Zainspiruj się naszymi działaniami lub skorzystaj z naszej oferty. Więcej poniżej.

Dlaczego należy zwiększyć poziom recyklingu tekstyliów?

Przecież odzież, artykuły tekstylne gospodarstwa domowego jak pościel czy ręczniki, są towarami niezbędnymi do prowadzenia zwykłego codziennego życia. Wszystko to prawda, jednak ważna jest w tym ilość wprowadzanych na rynek tekstyliów, zużywanych zasobów, generowanych odpadów. Przemysł tekstylny jest w niechlubnej czołówce największych trucicieli środowiska!

• z danych przekazywanych przez Fundację Ellen MacArthur wynika, że w latach 2000-2015 światowa produkcja odzieży uległa podwojeniu.
• w 2015 roku przemysł odzieżowy i tekstylny zużył 79 mld m3 wody, 1715 mln ton dwutlenku węgla na transport, logistykę tekstyliów i ubrań globalnie, wygenerował 92 mln ton odpadów. I szacuje się, że do 2030 roku to zużycie wzrośnie o 50%.
• dane Komisji Europejskiej z marca 2022 roku wskazują, że statystyczny Europejczyk kupuje rocznie 26 kg nowej odzieży, a wyrzuca około 11 kg zużytych wyrobów tekstylnych.
• według raportu Banku Światowego, aż 87 proc. tkanin ze zużytej odzieży jest spalanych lub wysyłanych na wysypiska śmieci.
• szacuje się, że recyklingowi poddawany jest obecnie zaledwie 1% zużytej odzieży!

Produkcja tekstyliów, to wieloetapowy proces, który prawie na każdym z etapów generuje dużą ilość odpadów i szkody dla środowiska. W rezultacie ma to wpływ na stan wody, lądów oraz powietrza. Branża odzieżowa zużywa ogromne ilości wody. Tylko do produkcji jednej pary jeansów zużywa się kilkanaście tysięcy litrów wody, czyli tyle, ile dwie osoby potrzebują do picia przez około 10 lat. Tekstylia syntetyczne podczas prania uwalniają plastikowe mikrowłókna, które stanowią blisko 1/3 plastiku pływającego w oceanach. Szacunkowe dane Instytutu Badawczego Parlamentu Europejskiego podają, że w przemyśle odzieżowym używa się około 1900 środków chemicznych w trakcie całego procesu od wyhodowania bawełny po tworzenie materiału, szycie i obrabianie. 165 z tych środków jest uznawanych przez Unię Europejską za toksyczne, szkodliwe dla zdrowia i środowiska. Niebezpieczne substancje chemiczne przedostają się do gleby, wód gruntowych, unoszą się w powietrzu. Branża odzieżowa w dużym stopniu przyczynia się także do wylesiania i zanieczyszczania lądów.

Ponadto przemysł odzieżowy pozwala i przyczynia się do trwania niegodziwych warunków pracy. Niskie stawki, długi czas pracy, brak BHP, a także praca dzieci.

Czy selektywna zbiórka tekstyliów jest potrzebna?

Dzięki selektywnej zbiórce tekstyliów zmniejszamy zużycie zasobów naturalnych i zanieczyszczenie środowiska. Przy odpowiedniej segregacji możliwy jest nie tylko recykling, ale także wykorzystanie tekstyliów jako kompozyt do produkcji na przykład wyposażenia placów zabaw.

Wykorzystanie tekstyliów jako surowca utrudniają, a nawet uniemożliwiają zanieczyszczenia powstałe podczas zbiórki we frakcji zmieszanej. Przede wszystkim dzięki wyselekcjonowaniu tekstyliów już w gospodarstwie domowym, zwiększamy możliwość recyklingu. A ten ważny jest w gospodarce o obiegu zamkniętym.

„Promocja kultury ponownego użycia”, czyli co jeszcze można zrobić?

Jak na poziomie lokalnym zbierać, sortować i przeznaczać do ponownego użycia odpady tekstylne? Przegląd polityk lokalnych dla samorządów**, to raport przygotowany przez Zero Waste Europe. ZWE zachęca do „promocji kultury ponownego użycia”, co może polegać między innymi na zapewnieniu miejsc dla sklepów oferujących produkty z wtórnego obiegu, tworzeniu ułatwień w naprawie oraz upcyklingu.

Promocja wtórnego obiegu tekstyliów, to nie tylko sklepy. Świetnym pomysłem są lokalne wymianki ubrań czy tworzenie give box’ów, w których można zostawiać niepotrzebne ubrania. Z pewnością zanim ubrania trafią do kontenera na selektywną zbiórkę tekstyliów warto je naprawiać lub przetworzyć kreatywnie. Więcej informacji znajdziesz w naszym bezpłatnym e-booku #jeansnowe, czy warto ratować ubrania?

W e-booku znajdziesz także tutorial na upcykling jeansów. A o tym, czym jest upcykling możesz przeczytać w materiale edukacyjnym, który przygotowałam dla Fundacji Orange – Upcykling, czyli drugie życie rzeczy.

Selektywna zbiórka tekstyliów edukacja w temacie

Zainspiruj się naszymi działaniami!

• poprowadzenie warsztatów w tematyce tekstyliów, ubrań, upcyklingu:
  • warsztaty prostych przeróbek i naprawek krawieckich. Od bardzo prostych przeróbek bez szycia, przez szycie ręczne, malowanie, wykorzystywanie dodatków krawieckich po szycie na maszynie.
  • warsztaty upcyklingowe, podczas których niepotrzebne tekstylia stają się surowcem do kreatywnego przetworzenia.

• stworzenie scenariusza warsztatów upcyklingowych

• wygłoszenie wykładu, pogadanki na przykład w tematach:
  • „Zrównoważona moda – dla zdrowego ciała, ducha i świata”
  • „Czym jest upcykling i dlaczego mamy go w genach?”
  • „Wartościowe życie, jak podejmować decyzje w zgodzie ze sobą”

• kawiarenka naprawcza gdzie można samodzielnie lub z pomocą naprawić swoje ubrania

• panel dyskusyjny na przykład w temacie Selektywna zbiórka tekstyliów, jak do tego podejść.

• nagranie podcastu

• napisanie e-booka

• partnerstwa projektu (IKEA, Gdyńskie Centrum Filmowe, Instytut Kultury Miejskiej)

Będzie nam miło jeśli nasze działania zainspirują Cię do zmiany świata na lepszy. A jeśli przyda Ci się w tym wsparcie doświadczonych osób, to chętnie poprowadzimy warsztaty czy wykład w Twojej firmie. Sprawdź naszą ofertę lub skontaktuj się z nami.

Podczas prowadzonych przez nas aktywności poruszamy zagadnienia:

• Dlaczego temat ubrań jest ważny? 
• Czego potrzebujemy w swojej szafie? 
• Jeśli decydujemy się na zakup ubrań, to czym się kierować? 
• Co zrobić z kupionymi, ale już niechcianymi ubraniami? 
• Jak ratować te, które już mamy, ale nie nadają się do noszenia? 
• Co zrobić z tymi, które nie mają szans na uratowanie?

Dotyczą świadomego podejścia do mody, pokazujemy alternatywy dla ciągłego kupowania, szybkiej i niskiej jakościowo produkcji masowej. Uświadamiamy wpływ społeczny i środowiskowy branży odzieżowej. A także inspirujemy do kreatywnego podejścia przez naprawianie i przerabianie ubrań.

Podczas warsztatów najpierw pokazujemy różne sposoby na ratowanie ubrań. Poprzez kreatywne rękodzieło na różnym stopniu zaawansowania, zachęcamy szerokie spektrum osób do uczestnictwa. Następnie od bardzo prostych przeróbek przez szycie ręczne, malowanie, wykorzystywanie dodatków krawieckich po szycie na maszynie. Pokazujemy, że niewielkim kosztem można uratować ulubione ubrania, jak dodać im blasku, wyróżnić się z tłumu i podkreślić swój charakter. Uświadamiamy, że można odświeżyć garderobę przy pomocy własnej wyobraźni i rąk, nie generując kolejnych odpadów tekstylnych.

Co kiedy ubranie nie ma szans na ratunek? Można dać mu drugie życie w zupełnie nowej formie!

Kiedy ubranie spełniło już swoją funkcję, do której zostało wytworzone, można je kreatywnie przetworzyć. Spojrzenie na nie jak na surowiec daje nieograniczone możliwości działania. Może powstaną z nich zabawki dla zwierząt, a może przydatne przyborniki albo pojemniki na skarby. Zmiana przeznaczenia przedmiotów, to odchodzenie od utartych ścieżek myślowych, a za tym tworzenie nowych połączeń neuronowych w mózgu i trening kreatywności.

Ponadto pracujemy w duchu psychologii pozytywnej. Pokazujemy jak dbając o swój dobrostan dbamy także o środowisko.  Podkreślamy co dobrego mogą nam dawać świadome wybory konsumenckie, naprawianie i przerabianie ubrań, segregowanie odpadów.

* Dyrektywa Parlamentu Europejskiegi i Rady (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów
** Raport Zero Waste Europe

• e-book #jeansnowe czy warto ratować ubrania
• A. Mijakoska-Siemion, http://www.wysokieobcasy.pl
• Wpływ branży odzieżowej na różne aspekty środowiska, https://www.pomaganieprzezubranie.pl/
• W. McCallum, Jak zerwać z plastikiem, Wydawnictwo Insignis, Kraków 2018.
• Raport Moda i Planeta. Wpływ sektora odzieżowego na środowisko i klimat, Pro Ethical Trade Finland – Eettisen kaupan puolesta ry (Eetti).